Je bent overtuigd van je eigen kennis en kunde, dus je knalt er een sublieme tekst uit, gooit er een spellingscheck over en je bent ready to launch. Of toch niet?

Soms kun je je tekst wel 100 keer lezen, en toch een joekel van een schrijffout over het hoofd zien. Of andersom; ontbrekende woorden lezen die er dus helemaal niet staan. Bij het nalezen corrigeren je hersenen de tekst automatisch voor je. Ze weten namelijk al wat voor zin er gaat komen. Hoe zet je deze automatische piloot uit?

100 keer gelezen en toch spot je een foutje na publicatie

Tip 1: Lees de tekst hardop voor

Bij hardop voorlezen hoor je duidelijker de toon en heb je sneller door of je struikelt over moeilijke woorden en lange zinnen.

Wat nog beter werkt, is door de tekst door iemand anders voor te lezen. In je hoofd weet je namelijk al wat er komen gaat en is de context al bekend. Je bent dan toch een beetje voorbereid op wat komen gaat. Dat voorkom je door er een paar “neutrale ogen” naar te laten kijken.

Wil je het helemaal goed doen, laat de tekst dan (hardop) lezen door iemand van een andere afdeling. Zoals je in het vorige blog hebt kunnen lezen, ligt bedrijfsblindheid op de loer bij het schrijven van zakelijke teksten. Je schrijft dan sneller moeilijke woorden en jargon. Iemand met een andere functie kan beter beoordelen hoe een klant met minder kennis van zaken de tekst zal opvatten.

Geen collega’s in de buurt? Gebruik de voorleesfunctie van Microsoft Word. Deze staat in het menu “Controleren”. Deze virtuele collega kent ook de context niet, dus zijn/haar monotone stem helpt je om lange zinnen te spotten.

Tip 2: Laat de tekst een nachtje liggen

Dit is voor mij de beste, maar ook het moeilijkste. Want hoe verleidelijk is het om je tekst meteen online te knallen nadat je met een tevreden gevoel je creativiteit op papier hebt weten te zetten? Een spellingcheck, snel even nalezen en hop, het wereldwijde web op!

Je merkt al hoe effectief deze tip is als je de tekst na een paar uur gaat bekijken. Maar de volgende dag werkt echt zóveel beter. Je kijkt weer “fris kritisch” naar je tekst. Naast het feit dat je altijd weer wat foutjes spot, zie je ook altijd weer zinnen die korter kunnen of toch beter op een andere plek passen.

En nu komt het beste: tijdens het schrijven is elke zin een pareltje. De volgende dag verliezen sommige parels hun glans en kun je ze beter schrappen. Ja, ja, schrijven is schrappen, dus kill your darlings.

Laat de tekst een nachtje liggen. (En pak die rust zelf ook)

Tip 3: Lees achterstevoren, van papier of ander lettertype

Tip drie leent zich voor een drie-in-één-tip. Zoals gezegd lees je snel over je eigen fouten heen omdat je weet welke kant je tekst op gaat. Begin eens bij de laatste alinea en lees dan naar boven toe. Zo mis je weliswaar de “bruggetjes” die de alinea’s met elkaar verbinden, maar dit is wel een goede manier om te horen of een alinea misschien helemaal overbodig is. Schrijven is schrappen!

Als je de tekst in een totaal ander lettertype zet, dan spot je ook makkelijker de fouten. Datzelfde geldt als je de tekst uitprint. Je glijdt dan net iets minder snel over de alinea’s heen.

Tip 4: Zoek de dubbele spatie

Soms knip en plak je heel wat af voordat je een mooi geheel hebt. Hierdoor ligt het gevaar op de loer van de dubbele spatie. Deze is zó sluw dat zelfs spellingcontroles hem niet altijd zien.

De dubbele spatie valt niet erg op en ik krijg er ook geen jeuk van als ik deze tegenkom, maar je kunt hem makkelijk voorkomen. Gebruik de zoekfunctie in Word. Haal hem tevoorschijn met CTRL + F en typ twee spaties achterelkaar. Enter. Wedden dat er nog twee dubbele spaties in staan?

Je hoeft je niet meer blind te staren op zoek naar die dubbele spatie.

Tip 5: Vertrouw niet op één spellingscheck

De Nederlandse taal staat met ouderwetse en onnodig moeilijke regeltjes. Een foutje is dus snel gemaakt. Ik bestempel mezelf dan ook niet als taalspecialist, ik hou gewoon van begrijpelijke teksten maken. In tegenstelling tot andere copywriters of taalnazi’s word ik dus niet warm of koud als ik een dt-foutje in iemand z’n tekst tegenkom. Een expert in taal zijn is mooi, maar de tekst goed opleveren is beter. En daar hebben we tools voor.

Daarmee zeg ik niet dat je 100% moet vertrouwen op je spellingscontrole. Naast de controle in Word, gooi ik mijn teksten door twee andere controles: spelling.nu en Languagetool.org. Elke tool ziet wel iets wat de ander niet zag.

Over tools gesproken: op https://www.accessibility.nl/tools/leesniveau kun je zien of je voldoende leesbaar hebt geschreven.

Conclusie

De tekst zit wel goed in je hoofd, maar je vingers zetten het soms wat anders op papier. Je bent ervan overtuigd dat het allemaal wel goed zit en je wordt wat flexibeler met het nakijken.

Vertrouw dus niet al te veel op je eigen ogen. Je weet namelijk al welke zinnen eraan komen, en wat de context is. Je hersenen maken de zinnen automatisch voor je af en zo zie je fouten over het hoofd.

Sterker nog, wanneer je schrijft over je eigen bedrijf of branche, dan wordt het alleen maar erger. Je gaat dan alleen maar moeilijkere woorden gebruiken. Dit noemen we bedrijfsblindheid, waar ik in dit blog over schreef.

Met deze tips om je eigen teksten na te kijken kun je ze wat relaxter publiceren.