Ons brein kan er niet mee omgaan

Iedereen kent dat uitgekauwde voorbeeld wel: “denk niet aan een roze olifant”. En waar moet je aan denken? Juist.

En hoe vaak hoorde je vroeger thuis: “niet stoeien op de bank”.

Niet met je pen klikken!

Niet rennen op de gang!

Geen kauwgom op de grond

Wat gebeurt er? Je brein onthoudt twee dingen: kauwgom en grond. Super handig! Je bent meteen van je kauwgom af want er staat geen prullenbak in de buurt.

Ons brein kan niets met het woordje ‘niet’.

Nog maar eens eentje: wat als een verdachte van een misdrijf zegt: “Ik heb het niet gedaan!”. Wat blijft er hangen? Juist, uit de mond van de verdachte kwam het woord “gedaan”. Volgens je brein is hij zo schuldig als wat.

Wat een schatje. Logisch dat je daar aan denkt.

Tja, wat is dat toch hè? Er zijn twee opvallende dingen:

1. Degene die de boodschap moet overbrengen, begint vaak met NIET. Dat is gek, want juist dán is hij er bij gebaat dat het verzoek goed wordt uitgevoerd.
2. Het is helemaal niet effectief. We sturen zo op ongewenst gedrag.

Het valt me daarnaast op dat dit vaak is bij dringende verzoeken. Dat maakt het alleen nog maar gekker.

Ga maar na; als je alle rust hebt voor een verzoek, dan formuleer je het ineens een stuk vriendelijker: “wil je je kleding in de wasmand doen”? (In plaats van: Niet je kleding in de hoek slingeren)

Niet praten met de chauffeur tijdens de rit

Nog zo’n voorbeeld die ik niet wilde schrappen. Want, wat ga je denken?

Oh wacht, da’s een goeie, ik kan de chauffeur wel even vragen hoelaat we er zijn.

Je brein: “duiken”. Jij: “Ah goed idee, want er is een zwembad!”

Het werkt ook niet in een vraag

Het wordt helemaal raar als we het gaan gebruiken in een vraag:

“Heb je hem niet gesproken?”

De vraag lijkt oké, maar het antwoord is zelden duidelijk. Want als je gesprekspartner “ja” zegt, wat bedoelt hij dan?

“Ja, ik heb hem inderdaad niet gesproken”

Of:

“Ja, ik heb hem (wel) gesproken.”

Krijg je “nee” als antwoord, dan zit je in hetzelfde schuitje.
“Nee ik heb hem niet gesproken.” Of: “nee, ik heb hem wel gesproken.”

In een vraag moet je dus al helemáál wegblijven van “niet”.

De dubbele ontkenning

Nog een andere variant:

Het is niet gebruikelijk dat je niet zegt wat je niet lust.

Hier zit wel drie keer ‘niet’ in. En op deze manier hoor je hem nog best vaak voorbijkomen. Maar waarom? Je moet zó hard nadenken om te weten wat hier wordt bedoeld. Een ontkenning is al lastig, laat staan een dubbele ontkenning. En deze zin deed er zelfs nóg een schepje bovenop.

Hoe komt het dan toch dat we “niet” zo vaak gebruiken?

Dat komt omdat het makkelijker is om te bedenken wat je niet wilt in plaats van wat je wél wilt.

Maar wil je iets bereiken, dan moet je doelen stellen. En dat is keuzes maken in de dingen die je wél wilt.

Stel je eens voor dat je in de auto tegen je navigatie zegt waar je allemaal niet heen wilt? Het zal niet de snelste route naar je bestemming zijn. (Nog leuker is het om dat te doen als je vrouw naast je moet navigeren als je op vakantie gaat. Dat spaart je misschien wel 100% benzine uit)

Er is een manier om wél vaak een niet op papier te gebruiken.

De code gekraakt: we verwachten het tegenovergestelde

Ik denk dat ik het door heb. Het heeft met de verwachting te maken. We gebruiken ‘niet’ als we het tegenovergestelde verwachten van degene aan wie we het vragen. Zijn we als mens zo bedorven dat we zo vaak uitgaan van het negatieve?

Misschien heeft het ook te maken met angst. Dat we altijd uitgaan van het ergste, en dat van de schrik meteen benoemen.

Een goed alternatief: ‘geen’?

Nu ben ik geen psycholoog, maar als copywriter zit het wel in me op zoek te gaan naar een alternatief dat wél werkt. Zoals gezegd is de beste oplossing om aan te sturen op het gedrag dat je wél wilt zien:

“Niet door elkaar schreeuwen”, is heel onduidelijk, zeker voor kinderen. Want wat wil je? Dat de kinderen stil zijn? Of dat ze wel door elkaar heen mogen praten zolang het maar niet te hard is?
“Steek je vinger op als je iets wilt zeggen”, is niet voor niets al 300 jaar een prima alternatief.*

(*niet voor niets: twee keer niet in één zin. Voor een blog met deze titel vond ik hem té mooi om te schrappen)

Maar goed, dat lukt niet altijd. Dus een alternatief op ‘niet’ lijkt me nog steeds handig.

Het bracht me op het woord ‘geen’.

“Ik kan er geen genoeg van krijgen.” Als ik deze voor mezelf blijf herhalen, dan kom ik toch echt tot de conclusie dat deze zin duidelijk is.

Toch is het handig om in je teksten hiervan weg te blijven. ‘Geen’ werkt namelijk niet altijd. Als je op je website zet dat je geen spam stuurt of geen woekerprijzen rekent, dan kunnen we hier alsnog niet mee omgaan.

Zeg dus voortaan gewoon wat je wilt. Zeg wat de klant wél krijgt. Gebruik positieve taal.

Stuur aan op gewenst gedrag. Dat is voor iedereen duidelijker.

Zo doe je dat

Ongemerkt staat je website er vol mee. Hier de meest voorkomende voorbeelden:

Negatief: We zijn niet duur
Positief: We zijn voordelig
Vanuit de klant: Je shopt hier voordelig

Negatief: Vergeet niet om in te schrijven voor onze nieuwsbrief
Positief: Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
Vanuit de klant: krijg als eerste tips en korting

Negatief: Onder € 25 rekenen wij geen verzendkosten
Positief: Vanaf € 25 gratis verzending

Een kritische blik helpt je weer aan frisse teksten. Wil je ook een positieve(re) vibe op je site, dan help ik je graag om je content weer in bloei te zetten.

Met positieve groet,

Jack